WhatsApp-ს დაახლოებით ერთი მილიარდი მომხმარებელი ჰყავს, რომლებიც ყოველდღიურად 65 მილიარდზე მეტ შეტყობინებას აგზავნიან.
WhatsApp-ის მფლობელია სოციალური ქსელ Facebook-ი, ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული მესინჯერია. WhatsApp-ს დაახლოებით ერთი მილიარდი მომხმარებელი ჰყავს, რომლებიც ყოველდღიურად 65 მილიარდზე მეტ შეტყობინებას აგზავნის.
გასაკვირი არ არის, რომ ასეთ პოპულარულ აპლიკაციას აქვს უსაფრთხოების, მავნე პროგრამების და სპამის საფრთხეები. ქვემოთ, ჩვენ განვიხილავთ ხუთ პრობლემას, რომელიც WhatsApp-ის ყველა მომხმარებელმა უნდა იცოდეს.
1. WhatsApp Web-ის ბოროტად გამოყენება
თუმცა, აპლიკაციების ოფიციალური მაღაზიები – App Store iOS-ზე და Google Play Android-ზე – ბევრად უფრო მკაცრად რეგულირდება, ვიდრე სხვა მსგავსი საიტები ინტერნეტში. როდესაც ჩვენ ვეძებთ WhatsApp-ს ოფიციალურ მაღაზიაში, საკმაოდ ნათელია, რომელი აპლიკაციაა ოფიციალური. ინტერნეტში სურათი არც ისე აშკარაა, რითაც სარგებლობენ ჰაკერები, სპამერები და სხვა კრიმინალური ელემენტები.
იყო შემთხვევები, როდესაც თავდამსხმელებმა მავნე პროგრამა გაავრცელეს, როგორც ოფიციალური WhatsApp აპლიკაციები. შესაბამისად, ჩამოტვირთვისა და ინსტალაციის შემდეგ, მავნე პროგრამა გაჩნდა მსხვერპლის სისტემაში ან მისი კპმპრომეტირება სხვა გზით მოხდა.
ზოგიერთ შემთხვევაში, ჰაკერებმა შეძლეს მავნე პროგრამის დაყენება WhatsApp-ში მოწყვლადი მხარეების მეშვეობით.
ზოგიერთმა თავდამსხმელმა გამოიყენა სხვა მიდგომები, როგორიცაა ფიშინგ საიტების შექმნა პერსონალური ინფორმაციის შესაგროვებლად. ზოგიერთი ეს საიტი გადაკეთდა როგორც WhatsApp-ის ვებ ვერსია და მოითხოვა ტელეფონის ნომერი სერვისთან დასაკავშირებლად. შემდგომში მიღებული ტელეფონის ნომერი გამოიყენებოდა სპამისთვის ან სხვა მოპარულ მონაცემებთან დასადარებლად.
უსაფრთხო მუშაობისთვის, უმჯობესია გამოიყენოთ ოფიციალური წყაროების მიერ მოწოდებული აპლიკაციები და სერვისები. WhatsApp-ს აქვს WhatsApp Web ვებ-კლიენტი ნებისმიერ კომპიუტერზე მუშაობისთვის. ასევე არსებობს ოფიციალური აპლიკაციები Android-ისთვის, iOS-ისთვის, macOS-ისთვის და Windows-ისთვის.
2. დაუშიფრავი სარეზერვო ასლები
WhatsApp იყენებს ორმხრივ დაშიფვრას შეტყობინებების გადამისამართებისას. ანუ მხოლოდ თქვენ და მიმღებს შეგიძლიათ გადაცემული ინფორმაციის გაშიფვრა. ეს ფუნქცია საშუალებას გაძლევთ დაიცვათ მონაცემები (თუნდაც Facebook-ის ადმინისტრატორების მიერ) მონაცემთა გადაცემის დროს. თუმცა, ორმხრივი დაშიფვრა არ იცავს მონაცემებს თქვენს მოწყობილობაში გაშიფრვის შემდეგ.
WhatsApp უზრუნველყოფს შეტყობინებების და სხვა შინაარსის სარეზერვო ასლს Android-სა და iOS-ზე. ეს მნიშვნელოვანი ფუნქცია საშუალებას გაძლევთ აღადგინოთ შემთხვევით წაშლილი შეტყობინებები. ღრუბლოვანი სარეზერვო ასლის გარდა, თქვენს მოწყობილობაზე ასევე არის ადგილობრივი სარეზერვო ასლი. Android-ზე შეგიძლიათ შეინახოთ ასლი Google Drive-ში; iOS-ზე შეგიძლიათ შეინახოთ ასლი iCloud-ში. სარეზერვო ასლი შეიცავს თქვენს მოწყობილობაზე გაშიფრულ შეტყობინებებს.
iCloud-სა და Google Drive-ზე შენახული სარეზერვო ფაილები არ არის დაშიფრული. თეორიულად, ეს ღრუბლოვანი სერვისები შეიძლება იყოს დაუცველი, რაც ამცირებს ორმხრივი დაშიფვრის ეფექტურობას.
იმის გამო, რომ ჩვენ ვერ შეგვიძლია სარეზერვო ასლის ადგილმდებარეობის არჩევას ჩვენ დამოკიდებული ვართ ღრუბლოვან პროვაიდერებზე მონაცემთა უსაფრთხოების თვალსაზრისით. მიუხედავად იმისა, რომ აქამდე არც ერთი ფართომასშტაბიანი ჰაკი არ შეხებია iCloud-სა და Google Drive-ს, არავინ მოგცემთ უსაფრთხოების სრულ გარანტიას. ასევე არსებობს ღრუბლოვან საცავის ანგარიშზე უკანონო წვდომის მიღების სხვადასხვა გზები.
დაშიფვრის ერთ-ერთი უპირატესობა ის არის, რომ თქვენი ინფორმაცია დაცულია მთავრობისა და სამართალდამცავი ორგანოებისგან და რადგან დაშიფრული სარეზერვო ასლი ინახება აშშ-ს ღრუბლოვანი ორი პროვაიდერის მიერ, ამ მონაცემებზე წვდომა მხოლოდ ორდერს მოითხოვს. ზოგადად, როგორც ზემოთ აღინიშნა, დაშიფრული სარეზერვო ასლი ამცირებს ორმხრივი დაშიფვრის ეფექტურობას.
3. მონაცემების გაზიარება Facebook-თან
ბოლო წლებში სოციალური ქსელი ფეისბუქი არაერთხელ მოექცა კრიტიკის ქვეშ. ძირითადად, საქმე ეხებოდა ეფექტურ ბაზრის მონოპოლიას და ანტიკონკურენტულ საქმიანობას. მარეგულირებლები ცდილობენ მინიმუმამდე დაიყვანონ ანტიკონკურენტული ქმედებები ნებისმიერი საკუთრების მცდელობის შეფასების და განხილვის გზით.
ასე რომ, როდესაც გადაწყდა, WhatsApp-ის დამატება ფეისბუქის ოჯახში, ევროკავშირმა დაამტკიცა გარიგება მხოლოდ მას შემდეგ, რაც გამოცხადდა, რომ Facebook და WhatsApp იყო ორი ცალკეული კომპანია და რომ მონაცემები ცალკე შეინახებოდა.
ძალიან მცირე ხნის შემდეგ, ფეისბუქი დაუბრუნდა ამ შეთანხმებას და 2016 წელს WhatsApp-მა განაახლა კონფიდენციალურობის პოლიტიკა, რაც საშუალებას იძლეოდა WhatsApp-დან ინფორმაცია ხელმისაწვდომი ყოფილიყო
Facebook-ისთვის. მიუხედავად იმისა, რომ გადაცემული ინფორმაციის სრული დეტალები არ გახმაურებულა, სინამდვილეში ეს მოიცავს ტელეფონის ნომერს და სხვა მონაცემებს, როგორც მაგალითად, სერვისის ბოლო გამოყენების დროს.
ასევე ნათქვამია, რომ ფეისბუქზე ინფორმაცია საჯაროდ არ იქნება ხელმისაწვდომი, მაგრამ იმალება მიუწვდომელ პროფილში. ამ განცხადების წინააღმდეგ გამოხმაურების საპასუხოდ, WhatsApp-ს დაემატა ინფორმაციის გაზიარების გათიშვის ფუნქცია, რომელიც შემდგომში ჩუმად მოიხსნა.
ეს ფაქტი ალბათ მოსამზადებელი ნაბიჯია Facebook-ის სამომავლო გეგმისთვის. New York Times-ში 2019 წლის იანვარში გამოქვეყნებული სტატიის მიხედვით, იწყება ერთიანი ინფრასტრუქტურის შექმნა ყველა შეტყობინებების პლატფორმისთვის: Facebook, Instagram და WhatsApp. ამრიგად, იმის მიუხედავად, რომ თითოეული სერვისი განაგრძობს მუშაობას ცალკე აპლიკაციის სახით, ყველა შეტყობინება გაიგზავნება ერთი ქსელის მეშვეობით.
4. ჭორები და ფეიკ ნიუსები
ბოლო დროს სოციალური ქსელები კრიტიკის ქვეშ მოექცნენ ფეიქ ნიუსებისა და დეზინფორმაციის გავრცელების მიმართ ლმობიერი მიდგომის გამო. კერძოდ, ფეისბუქი 2016 წლის საპრეზიდენტო კამპანიის დროს ცრუ ინფორმაციის გავრცელების სარჩელის მონაწილე გახდა. WhatsApp-იც კრიტიკის სამიზნე გახდა მსგავსი მიზეზების გამო.
ორი ყველაზე თვალსაჩინო შემთხვევა იყო ინდოეთსა და ბრაზილიაში. ინდოეთში WhatsApp გამოიყენებოდა 2017-2018 წლებში ძალადობასთან დაკავშირებული ინფორმაციის გავრცელებისას. შეტყობინებები შეიცავდა დეტალებს შეთითხნილი გატაცებების შესახებ, კონკრეტულ ინფორმაციას ფსევდო დამნაშავეების შესახებ, რაც ბევრმა გაიგო. შედეგად ყველაფერი არარსებული კრიმინალური მოვლენების მონაწილეთა ლინჩის წესით გასამართლებით დასრულდა.
ბრაზილიაში WhatsApp იყო ყალბი ამბების წყარო 2018 წლის არჩევნებზე. ვინაიდან მსგავსი ინფორმაციის გავრცელება ადვილია, ბრაზილიის ბიზნესმენებმა მოაწყეს მთელი კამპანიები WhatsApp-ის საშუალებით კანდიდატების წინააღმდეგ დეზინფორმაციის გასავრცელებლად. ეს სცენარი შესაძლებელი გახდა, რადგან ტელეფონის ნომერი დაკავშირებულია მომხმარებლის სახელთან და შეძენილი იქნა ტელეფონების ბაზა დისტრიბუციის მიზნით.
ორივე პრობლემა გრძელდებოდა 2018 წლის განმავლობაში, რომელიც
Facebook-ის იყო ერთ-ერთი ყველაზე უარესი. ციფრულ ეპოქაში დეზინფორმაციის გავრცელების პრევენცია ადვილი არ არის, მაგრამ ბევრმა მიიჩნია,
რომ WhatsApp-ის პასუხი საკმაოდ არა დამაკმაყოფილებელი იყო.
თუმცა, გარკვეული ცვლილებები განხორციელდა WhatsApp-ში. კერძოდ, იყო შეზღუდვა შეტყობინების გადამისამართებაზე. ადრე შეგეძლოთ გადამისამართება 250 ჯგუფში, შემდეგ მხოლოდ 5 ჯგუფში. გარდა ამისა, გადამისამართების ღილაკი ამოღებულია ზოგიერთ რეგიონში.
5. Whatsapp სტატუსი
წლების განმავლობაში, whatsapp-ის სტატუსი (ტექსტის მოკლე ხაზი) იყო ერთადერთი გზა, რომ გაგეგოთ, რას აკეთებთ ამ მომენტში. შემდეგ ეს ფუნქცია გადაიზარდა WhatsApp Status-ში, რომელიც არის პოპულარული Instagram Stories ვარიანტის კლონი.
Instagram არის პლატფორმა, რომელიც შექმნილია საჯარო გამოყენებისთვის, თუმცა სურვილის შემთხვევაში შეგიძლიათ თქვენი პროფილი პირადი გახადოთ. მეორეს მხრივ, WhatsApp არის უფრო პირადი სერვისი, რომელიც გამოიყენება მეგობრებთან და ოჯახთან კომუნიკაციისთვის. ამრიგად, WhatsApp-ის სტატუსი ასევე უნდა იყოს პირადი.
მაგრამ მსგავსი არაფერი ხდება. ნებისმიერს თქვენი WhatsApp კონტაქტების სიაში შეუძლია თქვენი სტატუსის ნახვა. თუმცა, თქვენ შეგიძლიათ აკონტროლოთ თქვენი სტატუსის ხილვადობა.
პარამეტრებში > ანგარიში > კონფიდენციალურობა > სტატუსი, არის სამი კონფიდენციალურობის ვარიანტი:
• ჩემი კონტაქტები.
• ჩემი კონტაქტები გარდა… (კონტაქტები, გარდა…).
• მხოლოდ გააზიარეთ… (გააზიარეთ…).
მიუხედავად იმისა, რომ WhatsApp არ აზუსტებს, შეუძლიათ თუ არა დაბლოკილ კონტაქტებს თქვენი სტატუსის ნახვა, გაკეთდა გონივრული რამ: ყველა დაბლოკილი კონტაქტი ვერ ხედავს თქვენს სტატუსს, მიუხედავად თქვენი კონფიდენციალურობის პარამეტრებისა. როგორც ინსტაგრამზე Stories ოფციაში, სტატუსში დამატებული ნებისმიერი ვიდეო და ფოტო გაქრება 24 საათის შემდეგ.
არის თუ არა WhatsApp უსაფრთხო?
სტატიის წაკითხვის შემდეგ ჩნდება ლოგიკური კითხვა „ახლა არის თუ არა WhatsApp უსაფრთხო?“, რაზეც არც ისე ადვილია პასუხის გაცემა. ერთის მხრივ, ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული აპლიკაცია იყენებს ორმხრივ დაშიფვრას, რაც მიუთითებს უსაფრთხოების მაღალ დონეზე. თუმცა, არის პრობლემებიც, რომელთაგან მთავარი ის არის, რომ WhatsApp ეკუთვნის სოციალურ ქსელ ფეისბუქს და აქვს ბევრი პრობლემა, რომლებიც დაკავშირებულია კონფიდენციალურობასთან და დეზინფორმაციის გავრცელებასთან და საფრთხეებთან, რომელიც არსებობს მთავარ კომპანიაში.
